Once Upon A Shift by Ceren Mete

This month, PEN South Africa is proud to be partnering with İlkyaz, a monthly, literary platform that features works from writers in Turkey who are under the age of 35 and whose voices are rarely heard. The publication aims to do this by showcasing the prose or poetry of three selected writers each month.

To help amplify their voices, we will be sharing the work of this month’s three selected writers here on our website, as well as on Twitter. Each piece will be published in both English and Turkish.

Ceren Mete is one of these writers. She was born in İstanbul in 1991. Following her university education at the Middle East Technical University in Psychology, she went on to study Social Psychology in Ege University. She then completed her PhD on Guidance and Psychological Consultancy at the same university. Her essays starting from second grade onwards were almost always poetic and didactic works. Some of them have earned small time awards and published in school magazines. She moved on to more emotional scribbling with the effects of a developmental season. She published some of her essays in one of Ankara’s independent local newspapers. She alluded to her texts composed during theatre and creative writing workshops (often performed).

Read more about our partnership with İlkyaz.

Once Upon A Shift by Ceren Mete

Whenever the summer sun sinks I get nostalgic.

In fact, why does it matter, summer or winter? Is it pretty having dark weather when waking up?

Tomorrow will come to be again. Once upon a shift again.

In the hours when people fall asleep, or are dazed, you can’t dive in, you set off on the road.

Your eyes darken, you toil to keep them open, first order of the day, as it goes:

“The customers await”

The customers await their televisions swiftly, in a day. A home without a T.V is no home at all. In their disease that kills if they spare their glares from it, TV is their breath, the self they can’t keep a hold of.

Your expectations don’t matter. You are no customer. You, human…?

What about the customers? Whom, are seemingly serviced when they are the actual subject, aren’t they the objects of everybody, really?

Goodness! Are they that different from you, at least some of them are just like you, half their lives for sale… Reaching the end of the work they work at to cover for vital expenses their minds are consumed, while they consume:

As if to show for fullness:

“Watch me, I’m relaxing every night by my brand new TV!”

The inner voice confesses,

‘I’m living in makeshift tatters!’

“I’m so happy that I have one day allowance a week. In order to live my own life, I always seek out permission! Even when the object tries to conceal itself, your eyes wish to shut themselves from the weight of a brain worn out by constantly trying to find the null subject.

‘Can I trouble you, professor to load all this up fast!’

You catch your breath, after the second coffee.

The customer’s TV, your material, that keeps you happy, in a sense?

‘The person you are calling cannot be reached at the moment. Please leave a message after the…’

Along with the signals, straight home and into the sheets. Summer heat peaking, trying to sleep, barely

-Trying, again. ***

“Whereas my dreams had been different, suddenly mired down, there was much to be lived…”

You entered the kitchen as a child, to make cookies, mixing flour and water, creating your first and last dough. In hopes of an “atta girl!” from mum, you had been blamed for making a mess and ousted from the kitchen

Perhaps you were going to be a chef… Perhaps now when you’re mixing the coffee grounds and chocolate cream, you are getting even with those aching days.

Now the kitchen is all yours, yet you have no time to be in it. You view cooking as “a waste of time”; eating to feed your stomach, not being nourished.

What if it was your mother?

If it was your mother maybe you can confront her this time and say:

-You should’ve let the mess be. You would’ve worn out a little more yet did it matter more than I; look, my courage is fractured and I’m a stranger to the kitchen.

Does your dad play no part in this?

-Wish you guys have asked me too.

Needless to place blame, too late for that anyways.

A cultural diagnosis: An anchored dependency on family, so much so that one is crippled to carve a distant path

***

Nobody believed you when you got on high school theatrical stage, getting soaked in rains of applause and said: “I will be an actor”. You were at a technical school, why bother when all you had to do to graduate and hold a steady job with steady pay was to wear golden bracelets (that won’t slide past your wrists) What was the point? What did you do? You sacrificed half of your days to the job you hate and tried to set aside what was left to “the one” you love. For years… Weary and fragmented from falling short on either side, starting over at every tide…

***

Your voice was beautiful. Everyone said that. In a whim, you wanted to play guitar. To accompany. You were a lefty, you struggled. Your attention has been all over the place since the very start. Refusal to refusal, you left halfway. Does learning ever end let alone have a half measure? So you sheltered in songs, to be sung. In essence, to your past; because you were happier then.

The summer sun has almost sunk.

And there’s no one left around you now to share your plight or joy

***

Sweat drips down your back. No, it’s just not cricket. You get up to turn on the T.V fissuring it’s organ to reach a corner of the country – poor thing knows this not-

“You go in it’s dark, get out, it’s dark…”

Must be moles they are talking about.

“By the morning, before dawn, we enter the underground, and when we leave at night, we barely sleep and eat our fills right, there’s nothing to do. Our lives became like this. The earth is barren, tobacco is of the soil, along with much else and we are compelled to work the mines.”

Remember that “what will you be when you grow up” gimmick…

Alarm sound.

After a dark coffee, I set off on my way…

Yet this time in a different way…

I’m taking over the ship’s rudder. I exist now.

Whatever it was that I had to do a long time ago, I’m doing it.

The bus will wait for me in vain. Let it wait. Does it matter that a few minutes are lost out of lives lived unwilingly?

What was it that tied me down, I wonder: habits, just like lush sofas engulfing you, a swamp veiled in comfort. A sofa should provide brief rest and energy, not milking it insidiously. That’s why it shouldn’t be so hard to abandon them and yet, habits, just like sofas bent out of purpose: paint an image of ease, when the only thing it offers, is the monotony of life.

Did I say monotony of life? Excuse me, that’s not what I meant to say-

-Why would you? Why am I begging to be excused?

I’m repeating myself.

What was I saying? Aha! I’m taking over the rudder.

The bus won’t wait anyhow

Long as I don’t leave my thoughts behind, my self will trail everywhere I go.

Translated with the author’s approval by Ege Dündar

 ***************************************************

Vardı ya by Ceren Mete

Yaz güneşi batarken ben hüzünlenirim.

Aslında, yaz ya da kış, ne fark eder ki? Uyandığında havanın karanlık olması güzel mi?

Yarın gene olacak. Gene var…diya.

İnsanların uykuya daldığı, ya da sadece daldığı saatlerde, sen dalamazsın, koyulursun yola. Koyulaşır gözlerin, açık tutmaya çabalarsın, işbaşı, malum ya:

“Müşteri bekler.”

Müşteri, televizyonunun azami 1 gün içinde elinde olmasını bekler. Televizyonsuz bir ev, ev değildir. Ona bakmazsa ölecek hastalığında, televizyon onun nefesidir -tutamadığı nefsi.

Senin beklentilerin önemli değildir. Sen müşteri değilsindir. Sen, insan..?

Ya müşteri, dışarıdan baktığında hizmet edilen, onlar şu an esas özne iken, gerçekte nesnesi değil midir cümle alemin?

İlahi, onlar farklı mı senden, hiç değilse bir kısmı senin gibi, kiralık ömrünün yarısı… Temel ihtiyaçlarını karşılamak için uğraştığı işin bitimiyle zihni tükenir, kendisi tüketir; tükenmediğini göstermek istercesine:

“Ben buyum işte, son model televizyonumla akşamları keyif çatıyorum!”

İç sesi itiraf eder: “Derme çatma yaşıyorum!”

“Öyle mutluyum ki, haftada 1 gün iznim var. Kendi hayatımı yaşayabilmek için, başkasından izin alıyorum!”

Nesne bile kendini gizlemeye çalışırken, gizli özneyi bulmaya çalışmaktan yorgun, kapanmak ister gözlerin, beyninin ağırlığından.

“Hocam, şunları yükleyelim hadi bi’ zahmet!”

Kendine gelirsin, ikinci kahvenin ardından. Müşterinin televizyonu, senin kahven. Kahve, senin madden, mutlu olmanı sağlayan. Manen?

“Aradığınız kişiye şu an ulaşılamıyor. Sinyal sesinden sonra…”

Sinyalle birlikte eve, yatağa. Yaz sıcağı dorukta, güç bela, uyumaya çalışmaya

-yine, çalışmaya.

***

“Oysa düşlerim başkaydı, birdenbire yarım kaldı, yaşanacak çok şey vardı…”

Küçükken girmiştin mutfağa, kurabiye yapacağım diye, suyla unu karıştırmış, ilk ve son hamurunu yaratmıştın. Annenden bir “aferin” beklerken, ortalığı birbirine kattın diye suçlanmış, mutfaktan dışlanmıştın.

Hamurunda aşçılık vardı belki de… Belki de şimdi kahve telvesiyle çikolata kremasını karıştırırken o günlerin acısını çıkartıyorsun.

Şimdiyse mutfak senin, girecek zaman bulamıyorsun. Yemek yapmayı “zaman kaybı” olarak görüyorsun; karnını doyurmak için doyuruyor, beslenmiyorsun.

Annen olsaydı…

Annen olsaydı belki bu kez karşısına geçip, söyleyebilirdin ona:

-Bıraksaydın batsaydı ortalık. Yorulacaktın belki birazcık, ama benden önemli miydi ya; bak şimdi cesaretim kırık, yabancıyım mutfağa…

Babanın payı hiç yok mu bunda?

-Keşke sorsaydınız bana da.

Suçlamak yersiz, hem çok geç artık.

Kültürel tanı: Kendi yolunu çizemeyecek denli aileye bağlılık.

***

Lisede tiyatro sahnesinde alkış yağmurunda seve seve ıslanırken, çıkıp “ben oyuncu olacağım” dediğinde kimse sana inanmadı. Meslek lisesindeydin, alanındaki yüksekokula doğrudan geçmek, düzenli ücret aldığın bir işte çalışabilmek için (bileğinden geçmeyecek) bir altın bilezik takabilmek varken, ne gerek vardı şimdi? Sense günün yarısını sevmediğin işine feda edip, kalanının hiç olmazsa bir kısmını “sevdiğine” ayırmaya çalıştın yıllar boyunca, yorgun argın; ve ikisine de kendini tam veremediğin için bölük pörçük, her seferinde yeniden başlayarak…

***

Sesin güzeldi. Herkes söylerdi bunu. Bir heves, gitar çalmak istedin. Eşlik edebilmek için. Solaktın, zorlandın. Evvelden beri dikkatini toplayamazdın. İstemeye istemeye, yarım bıraktın. Öğrenmenin sonu var mıydı ki, yarım kalsın? Sen de şarkılara sığındın, söylemek üzere. Esasında, geçmişine; daha mutluydum, diye.

Yaz güneşi, battı batacak.

Kimse de kalmadı işte çevrende, sevincini, üzüntünü paylaşacak.

***

Ter boşalır sırtından. Yok, bu böyle olmayacak. Kalkar, ülkenin bir ucuna “yetiştirilmek” için organını çatlattıran televizyonu(!) –zavallım kendisi bilmez ki bunu- açarsın:

“İçeri girersin karanlık, çıkarsın karanlık…”

Köstebeklerden bahsediyor olacak.

“Sabah gün ağarmadan giriyoruz yeraltına, çıktığımızda gece, anca karnımızı doyurup uyuyoruz, yapacak bir şey yok. Hayatımız böyle olmuş bizim. Toprak verimsiz, tütün ekilmiyor artık, başka iş yok, madene mecbur bırakılıyoruz.”

Hani “büyüyünce ne olacaksın” sorusu vardı ya…

Alarm sesi.

Koyu bir kahve ardından, koyuluyorum yola…

…ama bu kez farklı bir rotada.

Devralıyorum geminin dümenini. Ben varım artık.

Çok uzun zaman önce yapmam gereken ne idiyse, onu yapıyorum.

Servis beni boşuna bekleyecek. Beklesin. Önemi var mı istenmeden yaşanan hayatlardan birkaç dakikanın yitmesinin?

Beni bağlayan neydi, düşünüyorum: Alışkanlık; tıpkı pofuduk, seni içinde kaybeden koltuklar gibi, rahatlık görünümlü bataklık. Bir koltuğun işlevi, kısa süreli dinlenmeni sağlayıp enerjini toplamanı sağlamaktır, enerjini çaktırmadan sömürmek değil. Kendisini terk etmek bu denli zor olmamalı, ama işte, alışkanlık, işlevini şaşırmış bu koltuklar gibi: Son derece rahat bir imaj çizer, oysa sunduğu tek şey, yaşamın tekdüzeliği.

Yaşamın tekdüzeliği mi dedim? Bağışlayın, öyle demek istemedim-

-niye bağışlayasınız ki? Neden af diliyorum?

Kendimi tekrar ediyorum.

 

Ne diyordum? Hah, dümeni devralıyorum.

 

Servis zaten beklemeyecek.

 

Düşüncelerimi ardımda bırakmadığım sürece, gittiğim her yerde benliğim beni takip edecek.